LH (Luteinizing Hormon) Testi

 

LH (Luteinizan Hormon – Luteinleştici Hormon) kişinin beyin tabanında yer alan hipofiz bezinden salgılanan ve üreme sağlığı için çok önemli olan bir hormondur. LH her daim belli bir seviyede salgılanmakta, ancak kadınların adet dönemlerinin ortasında salgılanma düzeyi artarak yumurtanın çatlamasını ve olası bir gebeliği sağlamaktadır. Kadınların üreme yetisinde son derece önemli olan LH, erkeklerde ise testisleri uyararak testosteron hormonu üretimini uyarmakta, teşvik etmektedir.

Hipofiz bezi, kişinin beyninin alt tarafında yer alan ve yaklaşık bir bezelye büyüklüğünde olan çok fonksiyonlu ve çalışması da çok önemli olan bir bezdir. Hipofiz bezi vücut için gerekli olan birçok hormonun üretim yeridir. Kadın, erkek herkesin üreme sistemi üzerine etkili olan FSH (Folikül Uyarıcı Hormon) ve LH (Luteinleştici Hormon) da hipofiz bezinde üretilerek kana salınmaktadır. Bu bezden kana salınan hormonlar erkeklerde testisleri, kadınlarda ise yumurtalıkları uyarır ve üreme fonksiyonunun çalışmasını sağlar.

Üreme sistemi için gerekli olan bu hormonlar, beynin hipotalamus bölgesinden salgılanan GnRH adlı hormonun kontrolü altında salgılanır. GnRH hormonu vücutta aralıklı olarak salgılanarak hipofiz bezini uyarmakta ve bu uyarı sonucunda FSH ve LH hormonları salınmaktadır. Bu hormonların vücutta belli aralıklarla ve belli bir düzende salınıyor olması da kan tahlillerinde tespit edilen sonuçlarının değişken olmasına neden olmaktadır

LH (Luteinleştici Hormon) görevleri nelerdir?

Yukarıda anlatıldığı üzere LH, erkeklerde testisleri uyararak testosteron üretilmesini sağlar. Zaten testosteron üretimi de erkek cinsiyet karakterlerinin belirginleşmesi ve cinsel fonksiyonlar için gerekli olduğundan, erkek cinsinin en belirleyici hormonu olarak bilinir. LH kadınlarda ise yumurtalıkları uyararak yumurtanın zamanı geldiğinde çatlamasını, yani döllenme için yumurtlamanın gerçekleşmesini sağlar. LH gebe kalabilmek için salınımı şart olan bir hormondur. Zira LH salgılanmazsa yumurtlama da olmaz, gebelik de gerçekleşmez. Bunun yanında LH sayesinde yumurta çatladıktan sonra, yine LH progesteron adı verilen hormonun üretimini de uyarmaktadır.

Luteinleştici Hormonun diğer görevleri arasında; kadınlarda yumurtayı saran yapı olan folikülün olgunlaşmasına yardımcı olmak, kadınların yumurtalıklarında androjen üretimini tetiklemek ki; üretilen bu androjenler daha sonra estradiole dönüşürken, estradiol ise güçlü bir östrojen türüdür. Yani bir kadının üreme yetisinde Luteinleştirici Hormonun bir değil, birkaç hayati görevi bulunmaktadır. Ayrıca oluşan gebeliğin sağlıklı bir şekilde devam etmesi için de yine Luteinleştirici Hormona ihtiyaç vardır.

LH (Luteinleştici Hormon) normal değerleri kaç olmalıdır?

 

LH, kadın ve erkekte her zaman belli bir miktarda salgılanmaktadır. Ancak adet (menstural) dönemi boyunca salgılanma düzeyi değişkenlik gösterir. Ayrıca LH testinin yapıldığı döneme göre de bu “normal” olarak kabul edilen aralıklar değişkenlik gösterebilir. Normal şartlar altında; erkeklerde LH: 1.24 – 8.62 mIU/mL arasında, kadınlarda ise foliküler fazda: 2.12 – 10.89 arasında, siklus ortası tepe noktasında: 19 – 103 arasında, Luteal fazda: 1.2 – 12.89 arasında, menopoz döneminde: 10.8 – 58.6 arasında olmalıdır. 

Burada bahsi geçen “normal” değer aralıkları testin yapıldığı laboratuvara göre de küçük de olsa farklılık gösterebilir. Bundan dolayı kişi testin yapıldığı laboratuvarın referans aralığını ve testi değerlendiren uzmanın görüşünü göz önünde bulundurmalıdır.

LH (Luteinleştici Hormonun) testi neden yapılır?

Vücutta üreme sisteminin çalışmaları bakımından pek çok fonksiyonu bulunan LH testi;

• Adet düzensizliklerinin değerlendirilmesi,
• Yumurtlama döneminin tespit edilmesi, 
• Hipofiz bezi bozukluklarının, yeterince çalışıp çalışmadığının tespiti,
• Hem erkek hem de kadın üreme bozukluklarının değerlendirilmesi, hamile kalamama ve kısırlık gibi sorunlara sebep olan faktörlerin tespit edilebilmesi,
• Zamanından daha erken veya geç başlayan ergenliğin araştırılması,
• Cinsel işlev bozuklukların değerlendirilmesi,
• Erkeklerde cinsel isteksizlik, sertleşme sorunları, anormal şekilde meme büyümesi ve testosteron düşüklüğü gibi farklı durumların değerlendirilmesi amacıyla kullanılır.

LH neden yükselir?

Diğer tüm hormonlar gibi Luteinleştirici Hormonun da normal değerlerden daha yüksek ya da düşük salgılanması birtakım sorunlardan ya da olağandışı durumlardan kaynaklanır. LH seviyesini yükselten durumlar;

• Menopoza giriş: Menopoz yaklaştığında ve özellikle de menopoza girişle birlikte FSH hormonu ve LH normal değerlerin üzerine çıkar. 
• Hipofiz adenomu (hipofiz bezi tümörleri): Hipofiz bezinde ortaya çıkan bazı tümörler vücutta Luteinleştirici Hormonun aşırı miktarda üretimine neden olur. Aslında çoğunlukla iyi huylu olan bu tümörler, kişide hormon bozukluklarına yol açar.
• Bazı genetik hastalıklar: Kadınların yaşadığı Turner sendromu ve erkeklerin yaşadığı Klinefelter sendromu vücutta Luteinleştirici Hormon seviyesinin normalden fazla olmasına sebep olur. 
• Polikistik Over Sendromu (PCOS): Kadınların yumurtalıklarında çok sayıda kistlerin olduğu, yumurtlamanın bozukluğunun yaşandığı ve adet düzensizliklerinin olduğu bir hastalıktır. Bunların yanında Polikistik Over Sendromunda kadının vücudunda ekstra kıllanma görülebilir. Bu durum vücuttaki insülin direnci ile ilişkili ve kadının FSH hormonu normal veya düşük olmasına rağmen LH hormonu yüksek seyreder.
• Alkol kullanımı: Kişinin uzun süreli ve fazla miktarda alkol kullanımı testislerde yetersizliğe neden olur ve bundan dolayı da Luteinleştirici Hormon seviyesi yükselir.
• Testiküler feminizasyon sendromları: Kişinin genetik olarak ve testise sahip olmak bakımından erkek olması, ancak dış görünüş bakımından kadın gibi olması sorunudur ve genetik bir bozukluk olarak bilinir.
• Kadınlarda yumurtalık, erkeklerde testis yetmezliği: Farklı sebepler dolayısıyla testislerin veya yumurtalıkların fonksiyonlarını yeterince yerine getirememesi sorunudur. Genellikle radyasyon almak, kemoterapi, birtakım ameliyatlar, enfeksiyonlar, travmalar, tümörler ve çeşitli hastalıklar yumurtalık ve testis yetmezliklerine neden olabilir.

Bazı durumlarda LH normal dışı bir şekilde yüksek çıkabilir?

Herhangi bir hastalık yokken Luteinleştirici Hormonun normalden daha yüksek çıkması.

• Kısırlaştırma, hadım etme,
• Bazı böbrek üstü bezi hastalıklar,
• Testis olmaması,
• Erken ergenlik durumları,
• Tiroid bezinin normalden yavaş çalışması gibi durumlardan kaynaklanıyor olabilir.

Eğer bir erkekte bu test yüksek çıktı ve de testosteron düşük çıkmışsa testis yetmezliğinden şüphe edilir. Bu durumda testisler luteinleştirici hormon uyarısına yanıt veremiyor ve yeterli testosteron üretemiyordur.

Çocuklarda LH yüksekliği nedir, ne anlama gelir?

Çocuklarda LH yüksekliğinden bahsediliyorsa kızlarda daha sık görülür ve erken ergenliğe neden olabilir. Çocuklarda LH yüksekliği aşağıdaki durumlardan kaynaklanabilir:

• Kafaya ciddi darbe alınması, 
• Beyin dokusunun zedelenmesi,
• Beyin dokusunun veya zarın menenjit gibi enfeksiyon veya iltihap olması,
• Beyin ameliyatı geçirmek,
• Beyine radyasyon, yani ışın tedavisi almak,
• Beyin tümörü olması

LH (Luteinizan Hormon) düşüklüğü nedir?

LH’nin yükselmesi normal şartlar altında kadınlarda yumurtanın çatlaması için gerekmektedir. LH’nin belirgin şekilde düşük olması durumunda; yumurta çatlamaz ve dolayısıyla da gebelik oluşmaz.

LH neden düşer?

• Aşırı stresli bir yaşam,
• Yeme bozuklukları, 
• Hipofiz bezi ya da hipotalamus yetmezliği,
• Kallmann sendromu (Koku alamama ya da az koku alma ile birlikte FSH ve LH hormonlarının düşüklüğünün yaşandığı bir hastalık)
• Kanser gibi ağır hastalıklar,
• Prolaktin hormonu yüksekliği,
• Kalp yetmezliği ilacı olan digoksin, doğum kontrol ilaçları, bazı sakinleştiriciler,  östrojen, testosteron ve progesteron gibi hormonların ve bazı ilaçların kullanılması LH testi sonucunun düşük çıkmasına neden olabilir.