Hidrosalpinks ve Tüplerin Alınması

 

Gebe kalabilmek için kadının tüplerinin her ikisinin de açık olması çok önemliyken, sadece birinin açık olduğu vakalarda da gebe kalabilmek mümkündür. Ancak olasılık düşüktür. Zira yumurta ve spermin buluşabilmesi, döllenme olabilmesi için kadının tüplerinin en az birinin açık olması gerekiyor. Kadının tüplerinin uçlarının tıkalı ve içlerinin sıvı dolu olduğu vakalar hidrosalpinks olarak adlandırılmaktadır.

 

Hidrosalpinks durumunda kadının doğal yolla gebe kalabilmesi mümkün olmazken, üremeye yardımcı tedavilerle gebelik elde etmek de biraz zor olabiliyor. Ancak hidrosalpinks vakalarında ameliyatla tüplerin alınması tüp bebek tedavisinde başarı şansını artırdığı göstermektedir. Bu bakımdan uzun süredir denediği halde gebe kalamayanlar, cinsel ilişki esnasında kasıklarda ciddi ağrı hissedenler Hidrosalpinksten şüphe ederek bir jinekoloğa başvurmalılar.

Hidrosalpinks nedir?

Kadınlarda rahimin her iki tarafında tüpler bulunur ve bunların görevleri yumurtayı rahim boşluğuna ulaştırmaktır. Bu fallop tüplerinin birinin ya da her ikisinin uçlarının tıkanması durumunda içlerinde sıvı biriktiğinde hidrosalpinks sorunu ortaya çıkar. Burada biriken sıvıyı fallop tüplerinin içini kaplayan doku üretmektedir.

Bu bağlamda Hidrosalpinks sorunu kadının yumurtalık ve fallop tüplerinin birinin ya da her ikisinin iltihaplanması, ancak tedavi edilmemesi sonucunda meydana gelmektedir. Orada oluşan enfeksiyona bağlı olarak fallop tüplerinin ucu birbirine yapışır ve normalde zaten içinde bulunan hücrelerden salgılanan ve karın boşluğuna akan sıvı tüpün içinde birikir. Bu da çok ciddi bir sorundur.

 

 

Hidrosalpinks hangi belirtileri gösterir?

Hidrosalpinks sorununda genellikle bir belirti olmazken, kimi zaman kasık ağrısı, bası hissi, cinsel ilişki esnasında kasık ağrısı hissedilmesi gibi sorunlar yaşanabilir. Ağrılar ve rahatsızlıklar sürekli devam edebilir ya da zaman zaman ortaya çıkabilir. Bu şikayetler dolayısıyla doktora başvurmak çok da sık olmazken, doğal yolla gebelik elde edemeyince doktora başvurulur ve sebebin hidrosalpinks olduğu anlaşılır.

Hidrosalpinks nasıl teşhis edilir?

Kadının genellikle kısırlık, kimi zaman da kasık ağrısı, bası hissi gibi şikayetlerle doktora başvurmasıyla muayene yapılır. Bu muayeneler ultrasonda sıvı birikmesinin gözlenmesi ile tanı konabilir. Ancak genellikle histerosalpingografi (HSG) adı verilen rahim ve tüplere yapılan ilaçlı filim ile tanı konur. Bu şekilde tek tüpün veya her ikisinin tıkalı olduğu ve şiştiği görülür.

Hidsalpinks kimlerde daha sık görülür?

Hidrosalpinks sorunu fallop tüplerinin enfeksiyon sonrası tıkanmasına bağlı olarak gelişmektedir. Bu bakımdan cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma riski yüksek olan kadınlarda daha sık görülür. Bununla birlikte kimi zaman kürtaj gibi tıbbi bir operasyonun komplikasyonu olarak da ortaya çıkabilir. Dolayısıyla da daha çok cinsel yönden aktif olunan genç yaşlarda hidrosalpinks görüldüğü söylenebilir.

Hidrosalpinks gebeliğe engel midir?

Fallop tüplerinin yumurtalık ile rahim arasındaki bağlantıyı gerçekleştirmek, yani yumurtanın sperm ile buluşmasını sağlamak gibi bir görevi vardır. Zira kadın yumurtladıktan sonra karın boşluğuna atılan yumurta fallop tüplerinin uç kısımlarında bulunan tüycükler tarafından yakalanarak bu fallop tüplerinden birinin içine alınır.

Tüplerin içinde mikroskobik tüycükler vardır ve bunlar yumurtayı rahime doğru iterler. İşte bu süreçte kadın korumasız bir cinsel ilişki yaşanırsa erkekten gelen sperm hücreleri de fallop tüplerine girer ve yumurta burada döllenir. Yine tüplerin içindeki tüycükler sayesinde döllenmiş yumurta, yani embriyo rahime doğru itilir.

Bu süreçte embriyo rahme ulaşmadan önceki 3 – 4 gün içinde bu fallop tüplerinde kalır. Ancak tüplerin ucu tıkalı olursa bu işlemlerin hiçbiri gerçekleşemez ve gebelik oluşamaz.

Hidrosalpinks nasıl tedavi edilir?

Hidrosalpinks sorununda tedavi, kadının çocuk sahibi olmak isteyip istememesine göre değişmektedir. Çocuk sahibi olmak istememesi durumunda sadece sorunu düzenli aralıklarla takip etmek gerekir ve bu enfeksiyonun artıp artmadığı kontrol edilir. Ancak kadın gebe kalmak istiyorsa yumurta ile spermin buluşmasını sağlayacak birtakım tedaviler uygulamak gerekir.

Hidrosalpinks sorununda gebe kalmak isteyen kadını tedavi etmek için öncelikle tıkalı olan tüplerin cerrahi yollardan açılma ihtimali düşünülür. Bunun için de laparoskopi ile değerlendirme yapılır. Bu durumda laparoskopide genel anestezi altında göbek deliğinden ince bir teleskopu karın içine sokularak karın içi organlar görüntülenir. Eğer mümkünse bu işlemle tüplerin ucu açılmaya çalışılır. Kimi zaman sadece tüplerin ucunu açmak yeterli olurken, bazen de tüplerin içinde biriken sıvı içeride bulunan tüycükleri harap etmiş olabileceği için ucunun açılması da yetmez.

Bununla birlikte hidrosalpikse sebep olan enfeksiyon hem tüplerin ucunda hem de tüplerin içinde yapışıklıklar yapmış olabilir. Tüm bunlar düşünülerek tedavi sonrasında tüplerin açılabildiği düşünülüyorsa ortalama 6 ay kadar doğal yollardan gebelik olması beklenir. Bu süre içinde gebelik olmazsa tüp bebek en doğru tedavi yaklaşımı olacaktır.

Hidrosalpinks tüp bebek tedavisinde başarı şansını düşürür mü?

Hidrosalpinks vakalarında fallop tüplerinin içinde biriken sıvının bir bölümü sürekli olarak rahim içine doğru akar. İşte bu sıvı tüp bebek tedavisinde embriyolar rahim içine transfer edildiği zaman embriyoların tutunmasını engelleyerek ya da zorlaştırarak gebelik şansını azaltabilir. Bu bakımdan ultrason muayenesinde sıvı birikimi tespit edilmişse tüplerin içindeki bu sıvının rahme doğru akması engellenmeli ya tüpleri cerrahi operasyonla alarak ya da rahim tarafı da tıkanarak engellenmelidir.

İşte bu işlemler yapılırsa tüp bebek tedavisinin başarısı artacaktır. Aksi halde hidrosalpinksin tüp bebek tedavisinde başarı şansını azalttığı söylenebilir. Hatta hidrosalpinks sorunu tek taraflı olduğunda bile başarısızlık olabilmektedir.

Hidrosalpinksin tüp bebek tedavisine etkileri nelerdir?

Tüp bebek tedavisi öncesinde tüplerin alınmasının, yumurtalık kanlanmasını ve tedaviye verilecek yanıtı bozup bozmadığına dair tartışılmalar bulunmaktadır. Fakat yapılan çalışmaların çoğu, tüplerin alınmasının gebelik oranlarını ve elde edilen yumurta sayısını etkilemediğini göstermektedi.

Hidrosalpinksin içindeki sıvının tüp bebek tedavisinde nasıl etki gösterdiği, başarıyı neden azalttığı tam olarak bilinmemektedir. Ancak bu konudaki genel kanı bu sıvının rahme doğru akmasının hem mekanik hem de kimyasal olarak embriyonun rahim içine tutunmasını engellediği şeklindedir.

Tüp bebekte hidrosalpinks etkileri

Hidrosalpinks ve tüp bebek tedavisi konusundaki genel kanı, daha tüp bebeğe başlamadan önce hidrosalpinks tedavisinin yapılması yönündedir. Ancak bazı durumlarda tüp bebek tedavisine başladıktan sonra da hidrosalpinks tespit edilebilmektedir. Böyle bir durum varsa elde edilen embriyoların dondurulması ve embriyo transferinin hidrosalpinks tedavisi sonrası yapılması en doğrusudur.

Rahim içinde sıvı tespit edildiği durumlarda da; hidrosalpinks tedavisinde tüplerin alınması, tüplerin açılması, tüplerin bağlanması, ultrasonla tüp içindeki sıvının boşaltılması gibi tedavi yöntemleri önerilmektedir.

Tüm bu anlatılanlardan yola çıkılarak; hidrosalpinks, özellikle ultrasonda tespit edildiyse tüp bebek başarısını neredeyse yarı yarıya azaltır. Çünkü yumurtalıkların uyarılması esnasında tüp içindeki sıvı daha fazla artacak ve rahim içine akacaktır. Bu sıvı rahim içi dokusunun embriyonun tutunmasına uygun özelliklerini de azaltarak gebeliğin gerçekleşeme olasılığını olumsuz etkileyebilir.

Bu bağlamda hidrosalpinks hem gebelik elde etme oranlarını azaltır hem de gebeliklerin erken dönemde düşükle sonlanma riskini artırır. Bu bakımdan tüp bebek tedavisi yapılacak olan hastalarda hidrosalpinks saptanması durumunda tüp bebek tedavisine başlamadan önce hidrosalpinks tedavi edilebilmektedir. Ancak hidrosalpinks ve rahimde sıvı birikmesi tüp bebek tedavisi sırasında saptanırsa embriyoların hepsinin dondurularak, hidrosalpinks tedavisi sonrasında transfer yapılır.