Sperm adedi testi olarak da bilinen meni analizi, erkeklerin spermlerinin sağlık ve uygunluklarını analiz eder. Meni, spermleri ve ayrıca diğer şeker ve proteinli bileşenleri içeren bir sıvıdır ve boşalma sırasında dışarı atılır. Semen analizi sperm sağlığı için üç temel faktörü ölçer:
- sperm adedi
- sperm şekli
- sperm hareketliliği
Doktorlar genelde sperm sağlığına dair iyi bir fikir edinmek için iki veya üç farklı sperm analizi gerçekleştirirler. Amerikan Klinik Kimya Derneği’ne göre testler en az yedi gün arayla yapılmalı ve iki üç aylık bir süreci kapsamalılar. Sperm adetleri günlük olarak değişebiliyorlar. Sperm numunelerinin bir ortalamasını almak en doğru sonucu verecektir.
Neden Meni Analizi Yapılır?
Erkek Kısırlığı İçin Test
Meni analizi sıklıkla hamile kalmakta zorlanan çiftler için öneriliyor. Test doktorun bir erkeğin kısır olup olmadığını tespit etmesine yardımcı olacaktır. Analizde kısırlığın ardındaki sebebin sperm adedi mi yoksa sperm işlev kaybı mı olduğu tespit edilecektir.
Vazektomi Başarısını Test Etmek
Vazektomi geçiren erkeklerin sperm analizi sayesinde menilerinde sperm bulunmadığından emin olunur. Vazektomi operasyonunda spermleri testislerden penise gönderen kanallar kalıcı olarak kesilir veya kapatılırlar, böylece bir doğum kontrol yöntemi elde edilir. Vazektominin ardından doktor genelde üç ay boyunca ayda bir defa sperm analizi ister ve böylece menide sperm kalmadığından emin olur.
Meni Analizi İçin Nasıl Hazırlanmalı?
Doktor meni analizi için ne hazırlık yapmanız gerektiği konusunda sizi bilgilendirecektir. Doğru sonuçlar için bu talimatları takip etmek çok önemli.
En iyi numuneyi almak için şunlara dikkat edin:
- Testten 24-72 saat önce boşalmaktan kaçınmak
- Testten 2-5 gün önce alkol, kafein, nikotin gibi uyarıcı ve uyuşturuculardan kaçınmak
- Bitkisel ilaçları almayı bırakmak
- Hormonal ilaçları almayı bırakmak
Bu hususları ve aklınızdaki diğer ilaçlara dair sorularınızı doktorunuza danışmayı unutmayın.
Meni Analizi Nasıl Uygulanır?
Doktorunuza bir meni numunesi vermeniz gerekiyor. Bu numuneyi elde etmenin dört temel yolu var:
- mastürbasyon
- kondomlu cinsel ilişki
- geri çekme yöntemi ile cinsel ilişki
- elektrik uyarımı ile elde edilen boşalım
Mastürbasyon temiz bir numune elde etmenin en tercih edilen yolu olarak görülüyor.
İyi Bir Numune Almak
İyi bir test numunesi için iki temel faktör mevcut. İlki, meninin beden sıcaklığında tutulması gerekliliği. Çok sıcak veya soğuk olursa, sonuçlar yanlış olacaktır. İkincisi, meninin bedenden çıktıktan 30-60 dakika sonra test merkezine ulaştırılmasının gerekmesi.
Testi Etkileyen Faktörler
Bazı faktörler testi olumsuz anlamda etkileyebilirler. Bunlar şöyle:
- spermisit ile temas eden meni
- testi hasta veya stresliyken yaptırmak
- teknisyen hatası
- numunenin kirlenmesi
Meni analizine dair bilinen bir risk yok.
Eğer meni analizinin sonuçları normal aralıklarda değilse ve numunenin taşınmasında bir hata olmadıysa, doktor aşağıdaki maddeleri aldığınızdan şüphelenebilir çünkü bunlar sperm adetlerini etkilerler:
- alkol
- kafein
- bitkiler
- sperm adedini azalttığı bilinen reçeteli ilaçlar
- uyuşturucular
- tütün
Evde Meni Testi
Evde uygulanabilen meni testleri mevcutlar. Ancak bunlar sadece sperm adedine bakıyorlar. Sperm hareketliliği veya şeklini değerlendirmiyorlar.
Evde yapılan testlerin sonuçları genelde 10 dakika içerisinde belli oluyor. Normal sperm adedi olan bir mililitre menide 20 milyon sperm miktarı, bir erkeğin illa ki doğurgan olduğunu kanıtlamaz çünkü tüm kısırlık faktörlerini dikkate almaz.
Eğer doğurganlığınıza dair endişeleriniz varsa, testi bir laboratuvarda profesyonele yaptırmalısınız. Böylece doğurganlığınıza dair en uygun değerlendirme yapılabilir.
Normal Sonuçlar Nelerdir?
Meni numunesi alındıktan sonra, sonuçlar 24 saat ila bir hafta içerisinde belli olurlar. Doktor test sonuçlarına baktığında, dikkate alınacak pek çok faktör vardır. Vazektomiden sonraki analizde sperm varlığına bakılır, ancak doğurganlık sorunlarına dair analizlerde daha derin bir inceleme yapılır. Doktor aşağıdaki sonuçların her birini dikkate alacaktır.
Sperm Şekli
Sperm şekline dair normal sonuçlarda spermlerin %50’sinden fazlasının normal şekilli olması beklenir. Eğer spermlerin %50’sinden fazlasının şekli garipse, bu doğurganlığı azaltır. Laboratuvar spermlerin baş kısmında, ortasında veya kuyruğunda şekil anomalilerini tespit edebilir. Spermin olgunlaşmamış olması ve bu nedenle yumurtayı verimli olarak dölleyememesi de mümkün.
Hareketlilik
Normal sonuçlarda spermlerin %50’sinden fazlası boşalmadan bir saat sonra normal şekilde hareket etmeli. Sperm hareketliliği doğurganlık için önemlidir çünkü spermler yumurtayı döllemek için yolculuk etmeliler. Otomatik sistem analizi ile spermin hareketliliği tespit edilir ve 0’dan 4’e kadar numaralandırılır. 0 spermin hareket etmediği anlamına gelir, 3-4 ise iyi hareketliliktir.
pH
Normal sonuçlar elde etmek için pH düzeyinin 7.2 ila 7.8 arasında olması gerekir. 8.0’dan daha yüksek bir pH, donörün enfeksiyonu olduğu anlamına gelir. 7.0’dan daha düşük bir pH ise numunenin kirli olduğu veya erkeğin boşalma kanallarının tıkalı olduğu anlamına gelir.
Hacim
Meni miktarı normal sonuçlar için 2 mililitreden daha fazla olmalı. Düşük meni hacmi yumurtayı dölleyebilecek sperm adetlerinde azlığa işaret edebilir. Sıvı fazlası ise mevcut spermlerin çok dağıldıkları anlamına gelebilir.
Sıvılaşma
Meni sıvılaşmadan önce 15-30 dakika geçmeli. Meni ilk başlarda biraz yoğunken, su kıvamına ulaşma yeteneği ile spermlerin hareketlerine yardımcı olur. Eğer 15-30 dakika içinde sıvılaşmıyorsa, doğurganlık etkilenebilir.
Sperm Adetleri
Normal bir meni analizinde sperm adetleri 20 milyon ile 200 milyon aralığında olmalıdır. Bu sonuç sperm yoğunluğu olarak da bilinir. Eğer rakam düşükse, gebe kalmak daha zor olabilir.
Görünüm
Görünümü beyazımsı gri veya donuk olmalıdır. Kırmızı-kahverengi tonlara kaçan bir meni kan olduğu anlamına gelebilir, sarıya kaçan meni ise sarılık veya ilaçların yan etkileri sonucunda ortaya çıkabilir.
Anormal Sonuçlar Ne Anlama Gelirler?
Anormal spermler yumurtaya ulaşma ve onu dölleme konusunda sorunlar yaşarlar ve bu da gebeliği zorlaştırır. Anormal sonuçlar aşağıdakilere işaret edebilirler:
- kısırlık
- enfeksiyon
- hormon dengesizlikleri
- diyabet gibi hastalıklar
- gen defektleri
- radyasyona maruz kalma
Eğer sonuçlarınız anormal düzeylerde gelirlerse, doktor muhtemelen daha fazla test talep edecektir. Bu testler şöyle:
- genetik testler
- hormon testleri
- boşalmadan sonra ürinaliz
- testislerden doku numunesi alınması
- anti-sperm immün hücresi testi
Sonuç Olarak
Meni analizi dikkatli bir toplama ve birden fazla numunenin analizini içerir. Test doğurganlığınızı etkileyen pek çok faktöre dair bilgi sağlar. Eğer test sonuçları anormalse, doktor bir doğurganlık uzmanına görünmenizi isteyebilir.