Çikolata kisti ya da diğer ismiyle endometriozis sorunu yaşayan kadınlar genellikle hamile kalmakta zorlanmaktadırlar. Bununla birlikte hafif ila orta düzeyde çikolata kisti olan 10 kadından 7’si, kısırlık tedavisi görmeden de hamile kalabilmektedir.
Çikolata Kisti Nedir?
Çikolata kisti ya da endometriozis, rahim iç tabakasını oluşturan dokuya benzer bir dokunun rahim dışında bir yerde büyümesiyle meydana gelir. Bu doku mesanede, yumurtalıklarda ve fallop tüplerinde büyüyebilmektedir.
Bazı kadınlarda belirti görülmediği için çikolata kistini teşhis etmek zor olabilmektedir. Bununla birlikte çikolata kistinden en çok etkilenenler, üreme çağındaki kadınlar olmaktadır. Çikolata kisti kanserli bir oluşum olmamakla birlikte kısırlıkla ilişkilidir.
Çikolata kistinde ortaya çıkan belirtiler genellikle şu şekilde olmaktadır:
- Ağrılı, ağır ya da düzensiz adet dönemleri
- Yumurtlama zamanında ve aynı zamanda döngü boyunca alt karında, kasıkta ya da bel bölgesinde ağrı
- Altı ay ya da daha uzun süredir devam eden pelvik ağrı
- Cinsel ilişki sırasında ya da sonrasında ağrı
- Hamile kalmada zorluk
- Ağrılı bağırsak hareketleri ve mesane boşaltma
Çikolata kistinde görülen belirtilerin şiddeti çoğunlukla dokunun ne kadar olduğuyla bağlantılı değildir. Örneğin, birkaç tane kistiniz olabilir ancak şiddetli belirtiler yaşıyor olabilirsiniz. Tam tersi bir şekilde çok fazla çikolata kistiniz olduğu halde az belirti yaşayabilirsiniz.
Çikolata Kisti Neden Olur?
Çikolata kistinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte çikolata kistine neden olan faktörler arasında şunlar olduğu düşünülmektedir:
Retrograd menstrüasyon: Retrograd menstrüasyon, rahim içi tabakanın bir kısmının vücudu adet ile birlikte terk etmek yerine fallop tüplerine ve karna doğru ilerlemesini ifade etmektedir. Bu durum genelde çoğu kadında görülse de normalde vücut bu dokuları kendi kendine temizlemektedir. Ancak bazı durumlarda vücut dokuları atamaz ve rahim dışındaki yerlere tutunur.
Genetik: Özellikle annede ya da kız kardeşte çikolata kisti varsa bu sorunun kişinin kendisinde görülme ihtimali artmaktadır.
Bağışıklık sistemi: Bazı kadınların bağışıklık sistemi bu dokulardan kendi kendine kurtulamadığı için bağışıklık sistemi güçsüz olan kadınlar, çikolata kisti bakımından daha yüksek risk altında olabilmektedir.
Çevresel faktörler: Çevrede bulunan bazı toksinlerin, bağışıklık sistemi ile üreme sistemini etkileyerek çikolata kistine neden olduğu düşünülse de bu durum henüz insanlar üzerinde kanıtlanmamıştır.
Lenfatik ya da dolaşımsal yayılım: Çikolata kistine neden olan hücrelerden bazılarının, kan akışı ya da damarlar yoluyla vücudun başka kısımlarına hareket edebilmeleri mümkün olabilir.
Metaplazi: Metaplazi, bir hücrenin başka bir tip hücreye dönüşmesi ile meydana gelmektedir ve bunun gerçekleşme nedeni çoğunlukla bilinmemektedir.
Çikolata Kisti Evreleri
Amerikan Üreme Tıbbı Derneği, çikolata kistini şiddetine göre evreleme sistemi geliştirmiştir. Bu sistemde çikolata kistindeki dokunun ne kadar büyüdüğüne ve nerede olduğuna bakılır. Bu nedenle bu evreler, ne kadar acı çektiğinizi ya da kısırlık riskinizi her zaman yansıtmaz. Örneğin, evre 1’de olan bir kadın çikolata kistinden dolayı acı çekebilirken evre 4’te olan bir kadın ise hiç acı çekmiyor olabilir.
Endometrioziste (çikolata kisti) evreler şu şekilde belirlenmiştir:
Evre 1: Hafif endometriozis
Evre 2: Ilımlı endometriozis
Evre 3: Orta endometriozis
Evre 4: Şiddetli endometriozis
Çikolata kisti tedavisi genellikle hangi evrede olunduğuna göre değil, belirtilere ve kişinin hayattaki önceliklerine göre belirlenir. Bebek sahibi olmak istemeniz durumunda tedaviniz, hamile kalmaya çalışan bir kadından daha farklı olacaktır. Çünkü bazı durumlarda gerçekleştirilen tedavi hamileliği engelleyebilmektedir.
Çikolata kistinin hamileliğe engel olduğu düşünülüyorsa dokunun ameliyatla ortadan kaldırılması, kişinin hamile kalma şansını arttırabilmektedir.
Çikolata Kisti Neden Kısırlık Yapar?
Çikolata kisti hamile kalma şansınızı etkileyebilmekle birlikte hafif derecede çikolata kisti olan kadınların çoğu hamile kalabilmektedir. Hafif ila orta derecede çikolata kisti olan kadınların yaklaşık yüzde 70’inin tedavi görmeksizin hamile kalabildiği düşünülmektedir. Çikolata kistiniz varsa ve hamile kalamıyorsanız, bu konuda uzman bir doktorla konuşmanız faydalı olacaktır.
Kısırlık ve çikolata kisti arasındaki ilişkinin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte bu sorunun şiddeti ile dokunun bulunduğu yerin, kısırlık üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir. Tam olarak ne kadar kist olduğunda hamile kalma şansınızın azaldığı bilinmemekle birlikte şiddetli endometriozisiniz olması halinde anatominizdeki değişiklikler nedeniyle doğurganlığınızın etkilenme şansı daha yüksek olmaktadır. Bununla birlikte şiddetli endometriozis durumlarında dahi doğal yolla hamile kalmak mümkün olabilmektedir.
Çikolata kistiniz varsa ve hamile kalmaya çalıştığınız halde başarılı olamıyorsanız, bu konuyu doktorunuzla konuşmanız ve mevcut tedavileri öğrenmeniz önemlidir.
Çikolata Kisti ve Hamilelik
Çikolata kistinin kesin bir tedavisi olmamakla birlikte yapılan tedaviler, çikolata kistini kontrol altına almak için yapılmaktadır. Bu nedenle hamile kalmayı düşünüyorsanız öncelikle çikolata kistinin kontrol altına alınması gerekebilir.
Çikolata kistinin kontrol altına alınmasında yararlanılan tedaviler şu şekilde olmaktadır:
Ağrıyı kontrol altına almak: Çikolata kisti ağrıya neden oluyorsa nonsteroid anti-inflamatuar ilaçlar, kodein ve parasetamol gibi ağrı kesiciler kullanılır. Ancak parasetamol dışındaki ilaçlar, hamile kaldığınızda bebek üzerinde zararlı etkilere neden olabileceği için hamilelik durumunda bu ilaçları bırakmanız gerekir.
Hormon tedavisi: Çikolata kisti olan kadınlar, çeşitli türlerde hormon tedavileri görebilmektedir. Ancak bu tedaviler hamileliğe ya da menopoza benzer etkiler yaratabildiği için hamile kalmaya çalışıyorsanız uygun olmamaktadır.
Ameliyat: Hafif ila orta şiddette endometriozis durumunda ameliyat düşünülebilir. Endometrioziste genellikle laparoskopi kullanılır. Laparoskopide karında ufak kesiler açılır ve bu kesilerden uygun aletlerle girilerek dokunun ortadan kaldırılması sağlanır.
Endometrioziste kullanılan bir diğer ameliyat ise laparotomidir. Bu ameliyatta bikini çizgisinde daha büyük bir kesi açılır ve dokunun çıkarılması sağlanır.
Çikolata kistleri ameliyattan sonra tekrar büyüyebilmektedir. Bunun nedeni ameliyat sırasında dokunun tamamen alınamamış olmasından ya da dokunun tekrar büyümesinden kaynaklanıyor olabilir. Ancak çikolata kistlerinin tekrar büyümesi belirtilere neden olacağı anlamına gelmez. Çikolata kistlerinin tekrarlama olasılığı beş yıl içinde yüzde 50 oranında olmaktadır.
Laparoskopi olduktan sonra hamile kalmayı denemek için ne kadar beklenmesi gerektiğinin kesin bir cevabı bulunmamaktadır. Alınan dokunun miktarı, nereden alındığı, yaş ve daha önce yaşanan kısırlık gibi faktörler, ne zaman hamile kalmayı deneyebileceğiniz konusunda belirleyici olacaktır.
Çikolata Kisti ve Tüp Bebek
Yardımcı üreme tekniklerinden olan tüp bebek tedavisi, çikolata kistiyle ilişkili olarak görülen kısırlık türlerinde kullanılmaktadır. Çikolata kistiniz varsa ve iki yıldan uzun bir süre denediğiniz halde hamile kalamıyorsanız ve semen kalitesi ile yumurtlama normalde genellikle tüp bebek tedavisi önerilir. Bununla birlikte başarı şansı, çikolata kistinin şiddetine göre farklılık gösterecektir.
Çikolata Kisti Düşüğe Neden Olur mu?
Çikolata kistinin, doğal yollarla hamile kaldıktan sonra düşük üzerindeki etkisi tam olarak bilinmemektedir.
Bu konuda yapılan bazı araştırmalar, çikolata kistinin hamilelik üzerindeki etkilerinin daha iyi anlaşılmasını sağlamıştır. Bu araştırmalarda görüldüğüne göre çikolata kisti olan kadınlarda düşük oranları, çikolata kisti olmayan kadınlara göre daha yüksek olmaktadır.
Bununla birlikte çikolata kisti ve düşük arasındaki ilişkinin daha net bir şekilde anlaşılabilmesi için daha fazla araştırma yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Merhaba hocam 2.5 yıllık evliyim 38 yaşımdayım eşimin sperm ve hareket sayısı biraz düşük benim sol tüpüm 8 mm büyük çikolata kistim var sağ yumurtalığım Rahime yapışık troid için ilaç alıyorum 3 ay önce düşük yaptım normal yollardan hamile kalmıştım ve çocuk sahibi olmak istiyorum e yapmam gerekiyor